ಜೀವಂತ ಬಳ್ಳಿಗಳ ಸೇತುವೆಗಳು – ಮೇಘಾಲಯ

ಜೀವಂತ ಬಳ್ಳಿಗಳ ಸೇತುವೆಗಳು – ಮೇಘಾಲಯ

ಸೇತುವೆಗಳನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಕಾಂಕ್ರೀಟ್ ಅಥವಾ ಕಬ್ಬಿಣದಿಂದ ನಿರ್ಮಿಸುತ್ತಾರೆ. ಆದರೆ ಜೀವಂತ ಬಳ್ಳಿಗಳ ಸೇತುವೆಗಳು ಈಶಾನ್ಯ ಭಾರತದ ರಾಜ್ಯವಾದ ಮೇಘಾಲಯದ ದಕ್ಷಿಣ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಕಾಣಸಿಗುತ್ತವೆ. ಶಿಲ್ಲಾಂಗ್ ಪ್ರಸ್ಥಭೂಮಿಯ ದಕ್ಷಿಣ ಭಾಗದಲ್ಲಿರುವ ಪರ್ವತ ಭೂಪ್ರದೇಶದ ಖಾಸಿ ಮತ್ತು ಜೈಂಟಿಯಾ ಪಂಗಡದ ಜನರು ‘ಫಿಕಸ್‌ಎಲಾಸ್ಟಿಕ್’ ಪ್ರಬೇಧಕ್ಕೆ ಸೇರಿದ ರಬ್ಬರ್ ಅಂಜೂರದ ಮರಗಳ ತೂಗಾಡುವ ಬೇರುಗಳನ್ನು ಸೇರಿಸಿ ಗಟ್ಟಿಯಾಗಿ ಬೆಸೆದು ತಯಾರಿಸುತ್ತಾರೆ. ಈಶಾನ್ಯ ಭಾರತದ ಮತ್ತೊಂದು ರಾಜ್ಯ ನಾಗಾಲ್ಯಾಂಡ್‌ನಲ್ಲೂ ಇಂತಹ ಜೀವಂತ ಬಳ್ಳಿಗಳ ಸೇತುವೆಗಳು ಕಾಣಲು ಸಿಗುತ್ತವೆ. ಇಂಡೋನೇಷ್ಯಾದಲ್ಲಿ ಸುಮಾತ್ರಾ ದ್ವೀಪದ ಜೆಂಬಾಟನ್ ಅಕರ್ ಮತ್ತು ಜಾವಾದ ಬಾಂಟೆನ್ ಪ್ರೂವೆನ್‌ನಲ್ಲಿ, ಬದುಯ್ ಜನರೂ ತಮ್ಮ ಗುಡ್ಡಗಾಡು ಪ್ರದೇಶಗಳ ನಡುವಿನ ತೊರೆಗಳನ್ನು ದಾಟಲು ಜೀವಂತ ಬಳ್ಳಿಗಳ ಸೇತುವೆಗಳನ್ನು ಬಳಸುತ್ತಾರೆ.

ಇಂತಹ ಸೇತುವೆಗಳು ಕೇವಲ ಒಂದು ಹಂತದ ಸೇತುವೆಗಳಿಗಷ್ಟೇ ಸೀಮಿತವಾಗಿರದೇ ಡಬಲ್ ಡೆಕ್ಕರ್ ರೀತಿಯ ಎರಡೆರಡು ಹಂತಗಳ ಜೀವಂತ ಬಳ್ಳಿಗಳ ಸೇತುವೆಗಳನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸುವುದರಲ್ಲೂ ನಿಸ್ಸೀಮರು. ನದಿಗಳ ಎರಡು ದಡಗಳಲ್ಲಿರುವ ಅಂಜೂರ ಜಾತಿಯ (ಫಿಕಸ್ ಎಲಾಸ್ಟಿಕ್) ಮರಗಳ ಹಲವಾರು ಉದ್ದನೆಯ ಜೀವಂತ ಬಳ್ಳಿಗಳನ್ನು ಎರಡೂ ಕಡೆಯಿಂದಲೂ ಎಳೆದುಕಟ್ಟಿ ಸೇತುವೆಯನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸುತ್ತಾರೆ. ಮುಂದಕ್ಕೆ ಇವುಗಳು ಕಾಂಡದಂತೆ ದಪ್ಪನೆ ಬೆಳೆಯುತ್ತಾ ಶಾಶ್ವತವಾದ ಜೀವಂತ ಬಳ್ಳಿಗಳ ಸೇತುವೆಗಳಾಗಿ ಮಾರ್ಪಾಡಾಗುತ್ತವೆ. ಬಳ್ಳಿಗಳ ನಡುವೆ ಕಲ್ಲು, ಮಣ್ಣುಗಳನ್ನು ಹಾಕಿ ನೈಸರ್ಗಿಕವಾದ ಸೇತುವೆಯಂತೆ ಇದನ್ನು ಕಾಲಾನುಕ್ರಮದಲ್ಲಿ ಬದಲಾಯಿಸುತ್ತಾರೆ.

ಇಲ್ಲಿನ ಇಂತಹ ಪ್ರತೀ ಸೇತುವೆಗಳು ಕನಿಷ್ಟ 500ಮೀ ಉದ್ದ ಮತ್ತು 1.5ಮೀ ಅಗಲವಿರುತ್ತವೆ. ಈ ಪ್ರಬುದ್ಧವಾದ ಸೇತುವೆಯ ಮೇಲೆ ಬರೋಬ್ಬರಿ 500 ಮಂದಿ ನಿಂತರೂ ಅಲ್ಲಾಡದಷ್ಟು ಗಟ್ಟಿಯಾಗಿ ಈ ಬಳ್ಳಿಗಳು ಬೆಸೆದುಕೊಂಡು ಸೇತುವೆಗೆ ಬಲವನ್ನು ನೀಡುತ್ತವೆ. ಈ ಸೇತುವೆಗಳ ಆಯಸ್ಸು ಸರಿಸುಮಾರು 500 ವರ್ಷಗಳಿಗೂ ಹೆಚ್ಚು ಎಂದರೆ ನಂಬಲೇ ಬೇಕು.

ಜೀವಂತ ಬಳ್ಳಿಯ ಸೇತುವೆಗಳನ್ನು ರಚಿಸುವ ವಿಧಾನ

‘ಫಿಕಸ್‌ಎಲಾಸ್ಟಿಕ್’ ಮರದ ಬೇರುಗಳನ್ನು ನದಿಗೆ ಅಡ್ಡಲಾಗಿ ಎಳೆದು ಕಟ್ಟುವ ಮೂಲಕ ಜೀವಂತ ಬಳ್ಳಿಗಳ ಸೇತುವೆ ರೂಪುಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ನಂತರ ಬೇರುಗಳು ಮನುಷ್ಯನ ತೂಕವನ್ನು ಹಿಡಿದಿಟ್ಟುಕೊಳ್ಳುವಂತಹ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಳ್ಳುವಂತೆ ಬಳ್ಳಿಗಳು ಬಲಿಷ್ಟವಾಗಿ ಬೆಳೆಯಲು ಅವಕಾಶ ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಎಳೆಯ ಬೇರುಗಳನ್ನು ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಪ್ರಬುದ್ಧ ಬೇರುಗಳೊಂದಿಗೆ ಒಟ್ಟಿಗೆ ಸೇರಿಸಿ ಅಥವಾ ತಿರುಚಿ ಕಟ್ಟಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇವುಗಳು ‘ಇನಾಸ್ಕ್ಯುಲೇಷನ್’ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯ (ಒಂದಕ್ಕೊಂದು ಹೆಣೆದುಕೊಳ್ಳುವಿಕೆ) ಮೂಲಕ ಬಳ್ಳಿಗಳು ಪರಸ್ಪರ ಸಂಯೋಜಿಸಿಕೊಳ್ಳುವಂತೆ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಫಿಕಸ್ ಜಾತಿಯ ಸ್ಥಿತಿಸ್ಥಾಪಕ ಮರ ಮತ್ತು ಇದರ ಬಳ್ಳಿಗಳು ಕಡಿದಾದ ಇಳಿಜಾರು ಮತ್ತು ಕಲ್ಲಿನ ಮೇಲ್ಮೈಗಳನ್ನು ಭದ್ರವಾಗಿ ಹಿಡಿದುಕೊಂಡು ಬೆಳೆಯುವ ಗುಣವನ್ನು ಹೊಂದಿರುವುದರಿಂದ ನದಿ ತೀರಗಳ ಎದುರು ಬದಿಗಳಲ್ಲಿ ಹಿಡಿತ ಸಾಧಿಸಲು ಅದರ ಬೇರುಗಳನ್ನು ಎಳೆದು ಕಟ್ಟುವುದು ಕಷ್ಟವೇನಲ್ಲ. ಈ ಬಳ್ಳಿಗಳು ಜೀವಂತವಾಗಿದ್ದು, ಬೆಳೆಯುತ್ತಿರುವ, ಜೀವಿಗಳಿಂದ ತಯಾರಿಸಲ್ಪಟ್ಟಂತಿರುತ್ತದೆ. ಆದ್ದರಿಂದ ಇಂತಹ ಜೀವಂತ ಬಳ್ಳಿಗಳ ಸೇತುವೆಗಳು ಹಲವು ಶತಮಾನಗಳಷ್ಟು ಜೀವಿತಾವಧಿಯನ್ನು ಹೊಂದುತ್ತವೆ. ಅತ್ಯುತ್ತಮ ವಾತಾವರಣ ಮತ್ತು ಪರಿಸ್ಥಿತಿಗಳಲ್ಲಿ ಈ ಬಳ್ಳಿಯ ಸೇತುವೆಗಳು ನೂರಾರು ವರ್ಷಗಳವರೆಗೆ ಬಾಳ್ವಿಕೆ ಬರುತ್ತವೆೆ. ಸೇತುವೆ ನಿರ್ಮಾಣಗೊಂಡ ಮರವು ಆರೋಗ್ಯಕರವಾಗಿ ಇರುವವರೆಗೂ ಸೇತುವೆಯು ಅದರ ಘಟಕದ ಬೇರುಗಳು ದಪ್ಪವಾಗಿ ಬೆಳೆದಂತೆ ಸ್ವಾಭಾವಿಕವಾಗಿ ಸ್ವಯಂ ನವೀಕರಣಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಸ್ವಯಂ ಬಲಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ.

ಕೈಯಿಂದ ಬಳ್ಳಿಯ ಸೇತುವೆ ಉತ್ಪಾದನೆ ಫಿಕಸ್‌ಎಲಾಸ್ಟಿಕ್ ಮರದ ಬೇರುಗಳನ್ನು ಕೈಯಿಂದ ಕುಶಲತೆಯಿಂದ ನಿರ್ವಹಿಸುವ ಮೂಲಕ ಯಾವುದೇ ನೈಸರ್ಗಿಕ ಅಥವಾ ಮಾನವ ನಿರ್ಮಿತ ವಸ್ತುಗಳ ಸಹಾಯವಿಲ್ಲದೆ ಕೆಲವು ಜೀವಂತ ಬಳ್ಳಿಯ ಸೇತುವೆಗಳನ್ನು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ರಚಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ, ಆಗಾಗ್ಗೆ ಬಳ್ಳಿಯ ಸೇತುವೆಗಳನ್ನು ಬಳಸುವ ಸ್ಥಳೀಯರು ಅವರ ಅಗತ್ಯಕ್ಕೆ ತಕ್ಕಂತೆ ಸಣ್ಣ ಸಣ್ಣ ಬದಲಾವಣೆಗಳನ್ನು ಮಾಡುತ್ತಾರೆ. ಈ ಅವಕಾಶವು ಇದರ ಚಿಗುರು ಬೇರುಗಳನ್ನು ಕುಶಲತೆಯಿಂದ ಹೆಣೆಯುವ ಮೂಲಕ ಬೇಕಾದಂತೆ ಬದಲಾಯಿಸಲೂ ಸಾಧ್ಯವಿದೆ. ಇದರ ವಿನ್ಯಾಸವನ್ನು ಮನುಷ್ಯ ಬೇಕಾದ ಆಕಾರಕ್ಕೆ ಬದಲಾಯಿಸಬಹುದು ಎಂದು ಸ್ಥಳೀಯರು ಹೇಳುತ್ತಾರೆ.

ಪ್ರಾರಂಭದಲ್ಲಿ ಮರ ಅಥವಾ ಬಿದಿರಿನ ಗಳಗಳನ್ನು ಬಳಸಿ ಜೀವಂತ ಬಳ್ಳಿಗಳ ಸೇತುವೆ ನಿರ್ಮಾಣಕ್ಕೆ ಅಡಿಪಾಯ ಹಾಕಲಾಗುತ್ತದೆ. ಸೇತುವೆಯಂತೆ ಜೋಡಿಸಲಾದ ಈ ಮರ ಅಥವಾ ಬಿದಿರಿನ ಗಳಗಳನ್ನು ಸುತ್ತಿಕೊಂಡು ಎಳೆಯ ಫಿಕಸ್ ಎಲಾಸ್ಟಿಕ್ ಮರದ ಬೇರುಗಳು ಹರಡುವಂತೆ ಮಾಡುವುದರ ಮೂಲಕ ಹಲವಾರು ವರ್ಷಗಳ ತರುವಾಯ ಜೀವಂತ ಬಳ್ಳಿಗಳ ಸೇತುವೆಗಳು ರೂಪುಗೊಳ್ಳುತ್ತವೆ. ಇಲ್ಲಿನ ಕಾಡುಗಳಲ್ಲಿ ಲಭ್ಯವಿರುವ ಉದ್ದನೆಯ ಮರದ ಕೊಂಬೆ ಮತ್ತು ಬಿದಿರಿನ ಗಳಗಳಿಗೆ ಈ ಮರದ ಬಳ್ಳಿಗಳು ಸುತ್ತಿಕೊಂಡು ಬೆಳೆಯುವುದರಿಂದ ಬಳ್ಳಿಯ ಸೇತುವೆ ಬಲಗೊಳ್ಳುವವರೆಗೂ ಬಿದಿರು ಮತ್ತು ಮರದ ಕೊಂಬೆಗಳನ್ನು ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಹಲವು ಬಾರಿ ಬದಲಾಯಿಸಬಹುದು. ಅರೆಕಾಪಾಮ್ ಕಾಂಡಗಳನ್ನು ನದಿ ಅಥವಾ ತೊರೆಯ ಮೇಲ್ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಉದ್ದನೆ ಇಟ್ಟು ಅದರ ಮೇಲೆ ಜೀವಂತ ಎಳೆಯ ಫಿಕಸ್‌ಎಲಾಸ್ಟಿಕ್ ಬಳ್ಳಿಯನ್ನು ನದಿಯ ಇನ್ನೊಂದು ಭಾಗಕ್ಕೆ ಸಾಗುವಂತೆ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅಂಜೂರದ ಬೇರುಗಳು ತಮ್ಮನ್ನು ನದಿಯ ಇನ್ನೊಂದು ಬದಿಗೆ ತಲುಪಿ ಅಲ್ಲಿನ ಮರವನ್ನು ಆಶ್ರಯಿಸುವವರೆಗೆ ಅವುಗಳನ್ನು ನದಿಗಳು ಮತ್ತು ತೊರೆಗಳಿಗೆ ಅಡ್ಡಲಾಗಿಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಮರದ ಕಾಂಡಗಳು ಬೇರುಗಳನ್ನು ಬೆಳೆಸಲು, ಅವುಗಳನ್ನು ರಕ್ಷಿಸಲು ಮತ್ತು ಬೇರುಗಳು ಬೆಳೆಯುತ್ತಿದ್ದಂತೆ ಅವುಗಳಿಗೆ ಪೋಷಕಾಂಶಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸಲು ಮರದ ಕೋಲುಗಳು, ಕಲ್ಲುಗಳು ಮತ್ತು ಮಣ್ಣು ಮತ್ತಿತರ ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ಬೆಳೆಯುತ್ತಿರುವ ಸೇತುವೆಗಳ ಮಧ್ಯಭಾಗದಲ್ಲಿ ಅಲ್ಲಲ್ಲಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇದರಿಂದಾಗಿ ಇವುಗಳನ್ನು ಬೇರುಗಳು ಬೆಳೆಯಲು ಆಹಾರವಾಗಿಯೂ ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆ. ಈ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯು ಪೂರ್ಣಗೊಳ್ಳಲು ಕಡಿಮೆಯೆಂದರೂ 15 ವರ್ಷಗಳೇ ಬೇಕಾಗಬಹುದು. ಕಬ್ಬಿಣದ ತಂತಿ, ರಾಡ್ ಅಥವಾ ಮರದ ಉದ್ದನೆಯ ಕಾಂಡಗಳು, ಬಿದಿರನ ಗಳಗಳಿಗೆ ಫಿಕಸ್ ಸ್ಥಿತಿಸ್ಥಾಪಕ ಮರಗಳ ಎಳೆಯ ಬೇರುಗಳನ್ನು ಸೇತುವೆಗೆ ಅಗತ್ಯವಿರುವಂತೆ ಬಿಗಿದು ಅದೇ ರೀತಿ ಬೇರುಗಳು ಬೆಳೆಯುವಂತೆಯೂ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಬಳ್ಳಿಯ ಸೇತುವೆ ಸಾಕಷ್ಟು ಪ್ರಬಲವಾಗುವವರೆಗೆ ಈ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ರಚನೆಯನ್ನು ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಎಲ್ಲೆಲ್ಲಿ ಜೀವಂತ ಬಳ್ಳಿಗಳ ಸೇತುವೆಗಳನ್ನು ಕಾಣಬಹುದು?

ಪಶ್ಚಿಮ ಜೈನ್ತಿಯಾಹಿಲ್ಸ್ ಜಿಲ್ಲೆ ಮತ್ತು ಪೂರ್ವ ಖಾಸಿಹಿಲ್ಸ್ ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿ ಜೀವಂತ ಬಳ್ಳಿಯ ಸೇತುವೆಗಳು ಕಂಡುಬರುತ್ತವೆ. ಜೈನ್ತಿಯಾ ಬೆಟ್ಟಗಳಲ್ಲಿ, ಶ್ನಾಂಗ್‌ ಪಿಡೆನ್ಗ್, ನೊಂಗ್‌ಬರೆಹ್, ಖೊಂಗ್ಲಾ, ಪಡು, ಕುಡೆಂಗ್ ಥೈಮೈ ಮತ್ತು ಕುಡೆಂಗ್ ರಿಮ್ ಗ್ರಾಮಗಳಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಸುತ್ತಮುತ್ತಲಿನ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ, ಪೂರ್ವ ಖಾಸಿ ಬೆಟ್ಟಗಳಲ್ಲಿ, ಚಿರಾಪುಂಜಿಯ ಹತ್ತಿರದ ಟೈನ್‌ರಾಂಗ್, ಮೈಂಟೆಂಗ್ , ನೊಂಗ್ರಿಯಾಟ್, ನೊಂಗ್ತಿಮ್ಮೆ ಮತ್ತು ಲೈಟ್‌ಕಿನ್‌ಸೆವ್ ಸುತ್ತಮುತ್ತಲಿನ ಗ್ರಾಮಗಳಲ್ಲಿ ಇಂತಹ ಸೇತುವೆಗಳು ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿವೆ. ಚಿರಾಪುಂಜಿಯ ಖತರ್ಶ್ನಾಂಗ್ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ, ನೊಂಗ್‌ಪ್ರಿಯಾಂಗ್, ಸೊಹ್ಕಿಂಡು, ರಿಮ್ಮೆ, ಮಾವ್‌ಶೂಟ್ ಮತ್ತು ಕೊಂಗ್‌ ಥಾಂಗ್ ಗ್ರಾಮಗಳಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಸುತ್ತಮುತ್ತಲಿನ ಜೀವಂತ ಬಳ್ಳಿಯ ಸೇತುವೆಗಳಿವೆ. ಪೈನುರ್ಸ್ಲಾ ಬಳಿ ಮತ್ತು ಮಾವ್ಲಿನಾಂಗ್ ಹಳ್ಳಿಯ ಸುತ್ತಲೂ ಇಂತಹ ಸೇತುವೆಗಳನ್ನು ಕಾಣಬಹುದು.

ಜೀವಂತ ಸೇತುವೆಗಳ ಇತಿಹಾಸ

ಈ ಸೇತುವೆಗಳನ್ನು ಅತ್ಯಂತ ಅಚ್ಚುಕಟ್ಟಾಗಿ ಮತ್ತು ಬಲಿಷ್ಠವಾಗಿ ನಿರ್ಮಿಸುವ ಕಲೆಯನ್ನು ಅರಿತಿರುವ ಅಲ್ಲಿನ ಖಾಸಿ ಜನಾಂಗಕ್ಕೆ ಇದರ ಇತಿಹಾಸದ ಬಗ್ಗೆ ಇಲ್ಲಿನ ಜನರಿಗೆ ತಿಳಿದಿಲ್ಲ. ಚಿರಾಪುಂಜಿಯಲ್ಲಿರುವ ಜೀವಂತ ಸೇತುವೆಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಲೆಫ್ಟಿನೆಂಟ್ ಹೆನ್ರಿ ಯೂಲ್ ಎಂಬವರು 1844 ರ ‘ಜರ್ನಲ್ ಆಫ್ ಏಷಿಯಾಟಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿ ಆಫ್ ಬಂಗಾಳ’ ಪತ್ರಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಲಿಖಿತವಾಗಿ ದಾಖಲಿಸಿ ಇದರ ಜೀವಂತಿಕೆ ಹಾಗೂ ಸಾಮರ್ಥ್ಯದ ಬಗ್ಗೆ ಆಶ್ಚರ್ಯ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿದ್ದರು. ಐವತ್ತು ಮೀಟರ್‌ಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಉದ್ದದ ಜೀವಂತ ಬಳ್ಳಿಗಳ ಸೇತುವೆಯ ಸುದೀರ್ಘ ಉದಾಹರಣೆಯು ಭಾರತದ ಸಣ್ಣ ಖಾಸಿ ಪಟ್ಟಣವಾದ ಪೈನುರ್ಸ್ಲಾ ಸಮೀಪದಲ್ಲಿದೆ. ಈ ಪ್ರದೇಶಕ್ಕೆ ಮಾವ್ಕಿರ್ನೋಟ್ ಅಥವಾ ರಂಗ್ತಿಲಿಯಾಂಗ್ ಗ್ರಾಮಗಳಿಂದಲೂ ತಲುಪಬಹುದು. ಎರಡು ಹಂತದ ಜೀವಂತ ಬಳ್ಳಿಯ ಸೇತುವೆಗಳಿಗೆ ಹಲವಾರು ಉದಾಹರಣೆಗಳಿದ್ದು, ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾದದ್ದು ನೊಂಗ್ರಿಯಾಟ್ ಗ್ರಾಮದ ‘ಡಬಲ್ ಡೆಕ್ಕರ್ ಬಳ್ಳಿಯ ಸೇತುವೆ’. ಇಲ್ಲಿ ಸಮಾನಾಂತರ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಒಟ್ಟು ಮೂರು ಡಬಲ್ ಡೆಕ್ಕರ್ ಸೇತುವೆಗಳಿದ್ದು, ಎರಡು ಸೇತುವೆಗಳು ಪಶ್ಚಿಮ ಜೈನ್ತಿಯಾ ಬೆಟ್ಟಗಳಲ್ಲಿ ಪಡು ಮತ್ತು ನಾಂಗ್‌ಬರೆ ಗ್ರಾಮಗಳ ಸಮೀಪದಲ್ಲಿದ್ದರೆ, ಇನ್ನೊಂದು ಪೂರ್ವ ಖಾಸಿ ಬೆಟ್ಟದ ಬರ್ಮಾ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿದೆ. ಪೈನುರ್ಸ್ಲಾಕ್ಕೆ ಹತ್ತಿರವಿರುವ ರಂಗ್ತಿಲಿಯಾಂಗ್ ಗ್ರಾಮದ ಬಳಿ ‘ಡಬಲ್ ಡೆಕ್ಕರ್’ ಅಥವಾ ‘ಟ್ರಿಪಲ್ ಡೆಕ್ಕರ್ ಸೇತುವೆ’ಯೂ ಇದ್ದು, ಇದು ಬೆಳವಣಿಗೆಯ ಹಂತದಲ್ಲಿದೆ.

ಜೀವಂತ ಸೇತುವೆಯಂತಹ ಇತರ ರಚನೆಗಳು

ಖಾಸಿಸ್ ಮತ್ತು ಜೈನ್ತಿಯಾಸ್ ಜನರು ರಬ್ಬರ್ ಮರಗಳ ಬೇರುಗಳಿಂದ ಸೇತುವೆಯಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲದೇ ಹಲವಾರು ರೀತಿಯ ಇತರ ರಚನೆಗಳನ್ನೂ ನಿರ್ಮಿಸುತ್ತಾರೆ. ಇವುಗಳ ಪೈಕಿ ಜೀವಂತ ಏಣಿ ಮತ್ತು ವೇದಿಕೆಗಳು ಪ್ರಮುಖವಾದವುಗಳು. ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಪಶ್ಚಿಮ ಜೈನ್ತಿಯಾ ಬೆಟ್ಟದ ಕುಡೆಂಗ್ ರಿಮ್ ಎಂಬ ಹಳ್ಳಿಯಲ್ಲಿ ಫುಟ್ಬಾಲ್ ಮೈದಾನದ ಪಕ್ಕದಲ್ಲಿರುವ ರಬ್ಬರ್ ಮರವನ್ನು ಈ ರೀತಿ ಮಾರ್ಪಡಿಸಲಾಗಿದೆ. ಫುಟ್‌ಬಾಲ್ ಆಟವನ್ನು ನೋಡಲು ಆಗಮಿಸುವ ಪ್ರೇಕ್ಷಕರು ಈ ಜೀವಂತ ಬಳ್ಳಿಗಳ ವೇದಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ಕುಳಿತುಕೊಂಡು ವೀಕ್ಷಿಸುವ ‘ಲಿವಿಂಗ್ ರೂಟ್ ಬ್ಲೀಚರ್ಸ್’ ಆಗಿ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿದೆ. ಈ ಮರದ ಬೇರುಗಳನ್ನು ಹಲವಾರು ಕೊಂಬೆಗಳ ನಡುವೆ ಜೋಡಿಸಿ ಕಟ್ಟಿದ್ದು, ಇದು ಮರದ ಕೊಂಬೆಗಳೊAದಿಗೆ ಹೆಣೆದುಕೊಂಡಿವೆ. ಇದರಿಂದಾಗಿ ವೇದಿಕೆಗಳು ನಿರ್ಮಾಣಗೊಂಡಿದ್ದು, ಇದರಲ್ಲಿ ಗ್ರಾಮಸ್ಥರು ಫುಟ್‌ಬಾಲ್ ಆಟವನ್ನು ವೀಕ್ಷಿಸುತ್ತಾರೆ.

ನೊಂಗ್ರಿಯಾಟ್ ಈಶಾನ್ಯ ಭಾರತದ ಮೇಘಾಲಯ ರಾಜ್ಯದ ಪೂರ್ವ ಖಾಸಿ ಹಿಲ್ಸ್ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಒಂದು ಹಳ್ಳಿಯಾಗಿದ್ದು, ಇದು ಜೀವಂತ ಬಳ್ಳಿಯ ಸೇತುವೆಗಳಿಗೆ ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾಗಿದೆ. ಜಿಂಗ್ಕಿಎಂಗ್ ನೊಂಗ್ರಿಯಾಟ್ ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಡಬಲ್ ಡೆಕ್ಕರ್ ತೂಗು ಸೇತುವೆ. ಗ್ರಾಮವು ಮೂರು ಕ್ರಿಯಾತ್ಮಕ ಮೂಲ ಸೇತುವೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಖಾಸಿ ಬೆಟ್ಟಗಳಲ್ಲಿ ಶತಮಾನಗಳಿಂದ ಖಾಸಿ ಜನರು ಮಾಡಿದಂತೆ ಇವುಗಳನ್ನು ಕೈಯಿಂದ ಹೆಣೆದಿದ್ದಾರೆ, ತುಂಬಿದ ನದಿಯ ಕಮರಿಯ ಎದುರು ಬದಿಗಳಲ್ಲಿರುವ ಆಲದ ಮರಗಳ ಬೇರುಗಳನ್ನು ಜೋಡಿಸಿ ಹೆಣೆದಿದ್ದಾರೆ. 2008ರಲ್ಲಿ ಬಿ.ಬಿ.ಸಿ ವೇಲ್ಸ್ ಚಿತ್ರೀಕರಿಸಿದ ಹ್ಯೂಮನ್ ಪ್ಲಾನೆಟ್ ಸರಣಿ ಮತ್ತು ಜಪಾನ್‌ನ ಅಸಾಹಿ ಟಿವಿಗಾಗಿ ಜೂನ್ 2004ರಲ್ಲಿ ಒಸಾಮು ಮೊಂಡೆನ್ ಅವರ ಸಾಕ್ಷ್ಯಚಿತ್ರದಂತಹ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ದೂರದರ್ಶನ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳಲ್ಲಿ ಡಬಲ್ ಡೆಕ್ಕರ್ ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಜಿಂಗ್‌ಕಿಯೆಂಗ್ ನೊಂಗ್ರಿಯಾಟ್ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡಿದೆ. ಬೇರುಗಳು ಮತ್ತು ಉಕ್ಕಿನ ತಂತಿ ಈ ಎರಡರಿಂದಲೂ ತಯಾರಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ನೊಂಗ್ರಿಯಾಟ್‌ನಿಂದ ಅಪ್‌ಸಿಸ್ಟ್ಮ್‌ನಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುವ ಮತ್ತೊಂದು ಜೀವಂತ ಬಳ್ಳಿಗಳ ಸೇತುವೆಯೂ ಇಲ್ಲಿದೆ. ಶರತ್ಕಾಲದ ಮಾನ್ಸೂನ್‌ನಲ್ಲಿ ನೊಂಗ್ರಿಯಟ್ ಸಮೀಪದ ಹಳ್ಳಿಯಾದ ಲೈಟ್‌ಕಿನ್‌ಸೆವ್‌ನಲ್ಲಿ ಕಾಲಿಕೈ ಜಲಪಾತವಿದ್ದು, ಇದರ ಸಣ್ಣದಾದ ಅಬ್ಬಿ ಜಲಪಾತವನ್ನೂ ಇಲ್ಲಿ ನೋಡಬಹುದು.

ಸಂತೋಷ್ ರಾವ್ ಪೆರ್ಮುಡ
ಪೆರ್ಮುಡ ಮನೆ, ಪಟ್ರಮೆ ಗ್ರಾಮ ಮತ್ತು ಅಂಚೆ
ಬೆಳ್ತಂಗಡಿ ತಾಲೂಕು, ದ.ಕ ಜಿಲ್ಲೆ-574198
ದೂ: 9742884160